مجمع جهانی اقتصاد در تازهترین گزارش خود برگرفته از نمایه نوآوری جهانی ۲۰۲۰ (GII ۲۰۲۰) که به بررسی کشورهای دنیا از منظر نوآوری پرداخته، سه کشور برتر در هر منطقه را مشخص کرده است. در منطقه آسیای مرکزی و جنوبی، ایران پس از هند و بالاتر از قزاقستان دومین کشور نوآور منطقه است. کشورهای سوئیس، سوئد، آمریکا، بریتانیا، هلند، دانمارک، فنلاند، سنگاپور، آلمان و کره جنوبی به ترتیب ۱۰ کشور اول دنیا در حوزه اقتصاد نوآورانه هستند.
این گزارش به شیوه علمی که مدنظر مجمع جهانی اقتصاد بوده کشورها را دستهبندی کرده و به بررسی آنها پرداخته که بر اساس این دستهبندی، ایران جزو کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی قرار گرفته است.
معاون مرکز مطالعات راهبری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات روز شنبه در گفت و گو با ایرنا ضمن اشاره به این خبر به توضیح جزئیاتی پرداخت که در این گزارش حائز اهمیت است. قبل از بررسی جزئیات جذاب این گزارش، باید بدانیم فعالان حوزه آی. سی. تی، کسب و کارهای اینترنتی خصوصی و استارتاپها، در کنار دیگر بخشها نظیر دانشگاهها همگی تلاش کردهاند تا به این رتبه در جهان دست پیدا کنیم.
اما این جهش در حوزه اقتصاد نوآور را مدیون چه هستیم؟ «بهزاد احمدی» در پاسخ به این سوال میگوید: در شاخصهای ورودی و خروجی که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته است آموزش دانشگاهی رتبه ۷، مالکیت فکری رتبه ۱۳، پتنتهای (ثبت اختراع) اورجینال رتبه ۱۴، حجم و اندازه بازار داخلی رتبه ۱۸، تولید دانش رتبه ۲۵، تولید محصولات فناورانه رتبه ۲۶، زیرساختهای عمومی رتبه ۳۱، تحقیق و پژوهش رتبه ۴۶، دسترسی آی. سی. تی. رتبه ۳۹ و اندازه بازار داخلی رتبه ۱۸ را کسب کردهایم.
وی اضافه کرد: بابت موفقیتهایی که در حوزه آی. سی. تی و اقتصاد نوآورانه کسب شده است باید به وزارت ارتباطات تبریک گفت، چراکه این رتبه حاصل تلاش جدی چند سال اخیر آنها در کنار دیگران در بسط اقتصاد دیجیتال و مبتنی بر فناوریهای راهبردی نوظهور است.
معاون مرکز مطالعات راهبری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: گزارش مجمع جهانی اقتصاد برگرفته از گزارش معتبری است که هر ساله با همکاری سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، دانشگاه کرنل، و موسسه مدیریت بازرگانی اروپا (INSEAD) تدوین و منتشر میشود. برای بررسی و رتبهبندی اقتصادهای نوآور جهان در این گزارش، شیوهنامه خوبی تهیه شده است. بر اساس این شیوهنامه، دو زیرنمایه ورودیها و خروجیها تعریف شده است که میانگین آنها، رتبه نوآوری جهانی کشورها را مشخص میکند.
او در توضیح این نمایهها گفت: زیرنمایه بخش ورودیها با پنج شاخص نهادها، سرمایه انسانی و تحقیق، کیفیت زیرساختها، تخصصی بودن بازار و تخصصی بودن کسبوکارها به بررسی کشورها میپردازد که نتایج آن نشان میدهد کدام عناصر اقتصاد ملی، فعالیتهای نوآورانه را ممکن ساختهاند.
معاون مرکز مطالعات راهبری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: بخش دوم مربوط به زیرنمایه بخش خروجیها با دو شاخص بازده فناوری و دانش و بازده خلاقانه است که در آنها خلق دانش و داراییهای فکری مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر حسب این هفت شاخص که خود زیرشاخصهای متعددی را در بر میگیرد ۱۳۱ اقتصاد دنیا بررسی شده و در این بین ایران رتبه ۶۷ جهانی را کسب کرده است.
احمدی افزود: نکته حائز اهمیت رتبه خوب ایران در دو شاخص ورودی سرمایه انسانی و زیرساختها اعم از آی. سی. تی. و نیز دو شاخص خروجی تولید دانش و ارائه کالاها و خدمات خلاقانه است که در اینجا هم باز بخش آی. سی. تی و خدمات مبتنی بر آن نقش مهمی ایفا کردهاند.
وی اشاره کرد: با توجه به تحریمهای شدید و فشار حداکثری اعمال شده علیه ایران که بیش از هر چیز بخش تحقیق و توسعه را تحت تاثیر قرار داده است، کسب این رتبه بسیار حائز اهمیت و دستاوردی برای کشور، نهادها، افراد و شرکتهای دخیل است. بر خلاف رکود دیگر بخشهای اقتصادی کشور، امسال اقتصاد دیجیتال توانسته با رشد خود، سهمی ۶.۵ درصدی از تولید ناخالص داخلی(GDP) را به خود اختصاص بدهد که هسته این اقتصاد دیجیتال و لایه پلتفرمی آن به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تعلق دارد و این رشد در رتبه دوم ایران تاثیر بسزایی داشته است.
معاون مرکز مطالعات راهبری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان این که رتبه دومی ایران در حوزه اقتصاد نوآور در منطقه رتبه خوبی است، افزود: در کنار نقاط قوت و رتبه کسب شده، نقاط ضعف متعددی به خصوص در شاخصهای ورودی از جمله در بحث تخصصی بودن کسبوکار و بازار و فضای نهادی داریم که رفع آنها به تلاشی بزرگتر در سطح حاکمیت نیاز دارد.
