از این‌رو قانون‌گذار برای اعتبار بخشی بیشتر به این ابزار مهم اقتصادی و جلوگیری از به وجود آمدن زمینه‌های گوناگون برای جرایم مختلف به اصلاح قانون چک پرداخته که در این گزارش به بررسی جزئیات مهم آن می‌پردازیم.
وظایف صادرکننده و دریافت کننده چک جدید
چک‌های جدید با تفاوت‌های بصری به ویژه با رنگ‌های بنفش و صورتی از چهاردهم فروردین ۱۴۰۰ بین فعالان اقتصادی با رویکرد کاهش جعل چک، کاهش تعداد چک‌های برگشتی و افزایش اعتبار چک مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
طبق قانون جدید چک، صادر کننده این برگه علاوه بر صدور کاغذی چک باید با ورود به سامانه صیاد، نسبت به ثبت و انتقال چک اقدام کند به طوری‌که اطلاعات درج شده روی فیزیک این ابزار همانند تاریخ چک، مبلغ چک، هویت گیرنده چک و دلیل صدور چک باید در سامانه صیاد درج شود.
در این قانون جدید طرف دوم معامله یعنی گیرنده چک نیز نباید این برگه را بدون ثبت الکترونیکی در سامانه صیاد از صادرکننده آن تحویل بگیرد برای تحقق این امر و اطمینان از انجام این فرآیند، دریافت کننده چک با ورود به سامانه صیاد نسبت به تطبیق اطلاعات درج شده بر فیزیک چک با اطلاعات الکترونیکی اقدام کرده و مراتب تایید یا عدم تایید خود را در سامانه اعلام می‌کند در نهایت درصورت نبود هیچ مشکلی می‌تواند چک را قبول کند.
همچنین نقد کردن چک تنها توسط فردی که نامش در سامانه ثبت شده است، امکان‌پذیر خواهد بود به عبارتی اگر فردی که چک را برای نقد کردن به بانک می‌برد با نام فرد ثبت شده در سامانه صیاد مغایرت داشته باشد بانک چک صادرشده را پاس نخواهد کرد.
نحوه دسترسی به سامانه صیاد
طبق دستور همتی همه بانک‌ها ملزم هستند تا پایان بهمن ۱۳۹۹ برای دسترسی به سامانه صیاد بستر لازم را از طریق موبایل بانک و اینترنت بانک برای مشتریانشان فراهم کنند.
نادعلی زاده معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی نیز در این باره می‌گوید در حال حاضر سه اپلیکیشن برای استفاده افراد وجود دارد و به مرور به تعداد این اپلیکیشن‌ها افزوده خواهد شد.
وی همچنین از تعبیه سه درگاه بانکی در اینترنت بانک‌ها خبر داد و می‌افزاید به مرور تا فروردین ۱۴۰۰ اینترنت بانک همه بانک‌ها مجهز به درگاه سامانه صیاد خواهند شد.
چک حامل ممنوع می‌شود
در راستای اصلاح قانون چک، صدور و پشت‌نویسی چک در وجه حامل از سال ۱۴۰۰ ممنوع شده و انتقال چک در سامانه صیاد جایگزین پشت‌نویسی چک می‌شود.
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در مراسم رونمایی از طرح جدید چک درباره جزئیات ممنوعیت صدور چک در وجه حامل می‌گوید از ابتدای سال ۱۴۰۰ دیگر چک حامل نخواهیم داشت به طوری‌که انتقال چک به هر فردی باید از طریق ورود به سامانه صیاد و پس از عملیات ثبت اطلاعات فرد گیرنده نهایی صورت بگیرد.
قبل از این انتقال چک به فردی دیگر تنها با یک یا ۲ امضا ممکن می‌شد.
حساب صاحب چک‌های برگشتی مسدود می‌شود
یکی دیگر از تغییرات انجام شده در قانون چک که اعتبار این ابزار پرداختی را در چرخه اقتصادی کشور افزایش می‌دهد مسدود شدن و یا برداشت وجه قید شده در چک از حساب‌های شخص صادرکننده چک در همان بانک است.
نادعلی زاده معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در این باره می‌گوید در قانون جدید چک، اگر چک کسی برگشت بخورد تمام حساب‌های این شخص به میزان کسری موجودی مسدود می‌شود و دیگر نمی‌تواند ضمانت‌نامه بانکی دریافت کند.
به گفته وی افراد با سابقه چک برگشتی از امکان ثبت چک در سامانه صیاد محروم شده و دسته‌چک جدید به آنها تخصیص داده نمی‌شو. همچنین اعطای تسهیلات به این ا فراد با چالش همراه خواهد بود.
سقف اعتباری محدود صادرکنندگان چک
یکی دیگر از تغییرات مهم صورت گرفته در قانون چک، تعیین سقف اعتباری برای صادرکننده آن است که این سقف براساس وضعیت معیشتی فرد صادرکننده چک، حقوق و مزایای دریافتی، اموال و دارایی‌های او تعیین خواهد شد.
مجموع چک‌های صادر شده توسط هر شخص نباید بیش از سقف اعتباری او باشد.
همچنین تا پاس نشدن یک چک، امکان صدور چک جدید خارج از سقف اعتباری وجود نخواهد داشت.
شروط مهم دریافت چک
تغییر در شروط دریافت دسته چک از دیگر اصلاحات انجام شده در قانون چک است، به طوری‌که متقاضیان دریافت دسته چک جدید نباید در ۳ سال اخیر از فعالیت‌های اقتصادی خود چک برگشتی داشته باشند و یا سوءسابقه‌ای از آنها به ثبت رسیده باشد.
همچنین متقاضیان باید هیچ بدهکاری به نظام بانکی نداشته باشند و تمام وام‌های شان تسویه شده باشد.
طبق صحبت‌های مقامات بانک مرکزی تا چهاردهم فروردین ۱۴۰۰ چک‌های قدیمی در تمامی بانک‌ها پذیرش خواهند شد اما از چهاردهم فروردین سال آتی چک‌های جدید در تمامی شعب نظام بانکی در اختیار متقاضیان قرار گرفته و مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
همچنین طبق اطلاعیه بانک مرکزی هم اکنون فعالان اقتصادی می‌توانند برای آشنایی با روال ثبت چک در سامانه صیاد، به طور اختیاری به ثبت اطلاعات چک‌ها در سامانه صیاد بپردازند تا در تجارت و نقل و انتقال چک از چهاردهم فروردین ۱۴۰۰ دچار مشکل نشوند.
