بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های اجتماعی است که از سوی سازمان تامین اجتماعی در مقابل دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه‌شدگان بیکار شده پرداخت می شود.افراد بیکار برای بهره مندی از مقرری بیمه بیکاری باید بدون میل و اراده بیکار شده و خروج از اشتغال به اراده و خواست آنها نبوده و در عین حال آماده کار باشند.
برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، باید حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، موضوع اطلاع داده و فرد آمادگی خود را جهت اشتغال به کار تخصصییا کار مشابه آن اعلام کند در حال حاضر کارگرانی که غیرارادی از کار بیکار شده اند موظفند در مدت ۳۰ روز برای اعلام وضعیت بیکاریخود بهسامانه جامع روابط کاروزارت کار مراجعه کنند.
شرط دریافت مقرری بیمه بیکاریاین است که افراد بیمه شده باید قبل از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه و یک سال کار در آخرین کارگاه را داشته باشد.تنها بیمه شدگانی نیاز به داشتن حداقل سابقه پرداخت حق بیمه ندارند که به دلیل بروز حوادث غیرمترقبه از قبیلسیل، زلزله، جنگ و آتش سوزیبیکار شده باشند و چنانچه در همان روز اول کار تحت تاثیر حوادث غیرمترقبه بیکار شده باشند میتوانند بیمه بیکاری دریافت کنند.
در مورد کارگران دارای قرارداد دائم نیزبا رعایت بند الف ماده ۶ قانون بیمه بیکاری و دارا بودن حداقل ۶ماه سابقه پرداخت بیمه موضوعماده ۲ قانون بیمه بیکاری و سایر شرایط مندرج در قانون،مشمول بیمه بیکاری می شوند و این دسته کارگران بدون هیچگونهخللی طبق ضوابط قانونی از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند می‌شوند.در حال حاضر برخی از کارگران داراری قرارداد معین هستند که شرط برقراری بیمه بیکاری آنها این است که حداقل یک سال سابقه کار در آخرین کارگاه را برای بهره مندی از بیمه بیکاری باید داشته باشند.
به گفته مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی،در خصوص افرادی که دارای قرارداد موقتهستند، علیرغم رأی شماره ۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که کارگران دارای قرارداد کار مدت معین را از شمول بیمه بیکاری مستثنی کرده اما با تفاهم نامه مشترکی که میان سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار در اسفند ماه ۱۳۸۴ به امضا رسیده در صورتی که فرد دارای یک سال سابقه کار در آخرین کارگاه باشد مشمول دریافت بیمه بیکاری می شود.
وی در مورد آن دسته کارگرانی که فاقد قرارداد موقت کار هستند می گوید: مشمولین فاقد قرارداد موقتکماکان با داشتن ۶ ماه سابقه کارموضوع حکم مقرر در ماده ۷ قانون بیمه بیکاری می توانند مشمول شوند.
به گفته بابایی،افرادی که در میانهقرارداد کار اخراج می شوند برای تعیین تکلیف و بهره مندی از مزایای قانونی پیش بینی شده باید دادخواست خود را درسامانهجامع روابط کاربه ثبت برسانند وپیگیری هایلازم را انجام دهند.
بر اساس بند الف ماده ۷ قانون بیمه بیکاری، جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری اعم از دورهاجرای آزمایشی و یا دائمی آن برای کارگران مجرد، حداکثر۳۶ماه و برای کارگران متاهل حداکثر ۵۰ ماه بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه خواهد بود.میزان مقرری روزانه بیمه‌شده بیکار معادل ۵۵ درصد متوسط مزد یا حقوق یا کارمزد روزانه بیمه شده است. به مقرری افراد متأهل یا متکفل، تا حداکثر ۴ نفر از افراد تحت تکفل به ازای هر یک از آنها به میزان ۱۰ درصد حداقل دستمزد افزوده می‌شود.مدت پرداخت مقرری به بیمه شدگان واجد شرایط به سابقه پرداخت حق بیمه از سوی آنها بستگی دارد.در حال حاضر کمترین مدت دریافت بیمه بیکاری برای مجردین و متاهلین به ترتیب ۶ ماه و ۱۲ ماه است و بیشترین مقدار آن برای بیمه‌شدگان مجرد و متأهل (یا متکفل) به ترتیب ۳۶ ماه و۵۰ ماه است.
همه کارگران مشمول قانون کار دارای قرارداد موقت و دائم امکان استفاده از مزایای بیمه بیکاری را دارند و هیچ محدودیتی در تعداد دفعات قابل استفاده از بیمه بیکاری وجود ندارد.در صورتی کهتاریخ بیمه بیکاری فرد بیمه شده بعد از پایان قراردادش باشد دارا بودن حداقل یکسال سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه الزامی است اما کارگرانی که قراردادکار ندارند لازم است حداقل ۶ ماه سابقه کار و پرداخت حق بیمهداشته باشند تا از مقرری بیمه بیکاری بهره مند شوند.
