این روزها قیمت بسیاری از اقلام مصرفی خوراکی به خصوص لبنیات و فرآوردههای آن حال و خوش خوبی ندارد و نرخ این اجناس به صورت روزانه در حال افزایش است، این درحالی است که با توجه به انتشار ویروس کرونا توصیههای دولتی حاکی از آن بود که نباید قیمت اقلام به صورت غیر قانونی و بدون ضابطه افزایش پیدا کند، اما با این حال پس از بازگشایی اصناف و شروع به کار مجدد آنها شاهد این بودیم که قیمت اقلام بدون دلیل موجه رشد چشمگیری پیدا کرد.
بر هیچکس پوشیده نیست که مصرف لبنیات و فرآوردههای آن چه منفعتی برای مصرف کنندگان دارد، اما عرضه این محصولات با قیمتهای جدید باعث شده تا کسی نسبت به خرید این سبد غذایی رغبت نکند و برای برداشتن این محصولات به سمت قفسهها و یخچالهای فروشگاهها نرود.
در همین رابطه خبرنگار گروه کشاورزی و صنایع غذایی رادار اقتصاد به سراغ دو مقام صنفی مرتبط با صنعت لبنیات رفته و در خصوص علت افزایش قیمت شتاب زده لبنیات از آنها سوالاتی را پرسیده است.
* به فکر جیب مردم باشیم و لبنیات را گران نکنیم
علی احسان ظفری، رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی های فرآورده های لبنی کشور گفت: به هیچ عنوان با افزایش قیمت لبنیات در بازار داخلی موافق نیستیم چون باعث می شود که روز به روز قدرت خرید مردم پایین آمده و به این صورت نتوانند لبنیات خریداری و به مصرف خود برسانند، بنابراین افزایش قیمت لبنیات به هیچ وجه مشکل صنعت دامداری و لبنیات را حل نخواهد کرد.
وی افزود: هر جایی که صنعتی دنبال افزایش قیمت است در واقع به دنبال خشکاندن ریشه درخت تولید لبنیات است بنابراین باید به فکر این باشیم که لبنیات را با قیمت منطقی و مناسب به دست مصرف کننده برسانیم تا مردم هم قدرت خرید داشته باشند.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی های فرآورده های لبنی کشور اظهار کرد: در این راستا باید هم دولت، صنایع تولیدی و دامداری ها باید کمک کنند تا مردم از مصرف لبنیات گریزان نشوند چون یک روزی همه چوبش را خواهند خورد.
وی یادآور شد: به عنوان مثال اگر دولت در این امر کوتاه بیاید باید یک روزی به جای آن اقدام به واردات دارو کند، صنایع اگر کوتاه نیایند واحدهایشان تعطیل شده و مشتری نخواهند داشت، دامپروری ها هم اگر کوتاه نیایند یک روزی شیرشان به فروش نخواهد رسید.
ظفری با بیان این که طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی سالانه ۱۰ میلیون تن شیرخام در کشور تولید می شود، اظهار نمود: بنابراین افزایش قیمت لبنیات را به عنوان یک آسیب جدی برای مصرف کننده، تولیدکننده و دولت قلمداد می کنیم.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی های فرآورده های لبنی کشور در پاسخ به سوالی که اگر افزایش قیمتی صورت نگیرد، هزینه های تولید واحدهای لبنی چطور تامین می شود، نیز گفت: هزینه های واحدهای تولیدی باید از محل های دیگری و نه از جیب مردم تامین شود، چون آنها توان پرداخت چنین هزینه های را ندارند.
وی با اشاره به این که هم اکنون سرانه مصرف لبنیات در ایران ۵۰ تا ۶۰ کیلوگرم بیشتر نیست این در حالیکه نیاز کشور بیش از دو برابر این رقم یعنی ۱۲۰ کیلو گرم است، بیان داشت: دولت وقتی تصمیمی اتخاذ می کند خودش باید راهکارهای جبران آن تصمیم را برعهده گرفته و مشکلات آن را حل کند.
این مقام صنفی افزود: قیمت مصوب شیر همچنان ۲۹۰۰ تومان است و با ۷ درصدی که بالا و پایین می شود ۳۱۰۰ تومان می باشد ولی متاسفانه در حال حاضر دامداران شیر را لیتری ۴۲۰۰ تومان هم به کارخانه ها می فروشند به همین دلیل کارخانه ها هم سودی از این امر نمی برند ولی اگر این امر را با گرانی لبنیات جبران کنیم مردم لینبات استفاده نخواهند کرد.
ظفری در خصوص تولید کره در کشور نیز گفت: در زمینه کره خوشبختانه خودکفا هستیم و تولید کره در داخل صورت می گیرد کمبودی که در ماه گذشته رخ داد برای افزایش قیمت آن بود و نیازی به واردات هم نداریم، در زمینه شیر نیز نژاد وارداتی هولشتاین برای افزایش تولید شیر بسیار عالی بود چون گاوهای بومی خودمان نمی توانستند این قدر شیر بدهند.
* فرهنگ مصرفی خوبی نداریم
محمدرضا بنیطبا، سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی در خصوص افزایش قیمت لبنیات در بازار کشور گفت: اختیار افزایش یا کاهش قیمت لبنیات به هیچ وجه در اختیار تولیدکنندگان نیست، سازوکار تولید، بازار و اقتصاد کلان کشور هر کدام به نوبه خود بر یک منطقی حکمفرما هستند که همه باید در کنار هم دیده شوند.
وی افزود: زمانی که در کشور سیاست های اقتصاد کلان افزایش هزینه های تولید را به تولیدکننده تحمیل می کند، چاره ای جز افزایش قیمت محصول نهایی تولید شده وجود ندارد.
سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی اظهار کرد: کسانی که معتقدند که نباید قیمت لبنیات را افزایش دهیم حتما منابعی را در اختیار دارند، چون نمی توانید تولید کننده باشید نمی توانید قیمت خود را پایین تر از قیمت تمام شده محصول به علاوه سود قانونی به فروش برسانید، چون در غیر این صورت آن بنگاه اقتصادی ورشکسته خواهد شد و خط تولیدش را نمی تواند فعال نگه دارد.
بنی طبا یادآور شد: در بحث اقتصادی یک مسئله ای مطرح می شود آن هم این است که بودن کالا در هر شرایطی بهتر از نبودن آن است، بودن خط تولید، اشتغال هم همینطور، با این حال شرایط کشور به گونه ای پیش رفته است که هزینه های تولید به شدت سرسام آور شده است.
این مقام صنفی با بیان این که درهیچ اقتصاد شفافی حمایت دولت از مصرف کننده منجر به سرکوب قیمت ها و برهم زدن نظام عرضه و تقاضا نمی شود، افزود: در ۵ ماه گذشته(از خرداد ماه تا مهرماه) در صعنت لبنیات کشور هزینه های تولید چندین برابر شده است به طوری که هزینه های حمل و نقل ۴۰ درصد زیادتر شده و علی رغم مصوبه ستاد تنظیم بازار قیمت شیرخام ۴۰ درصد(از ۳۱۰۰ به ۴۲۰۰ تومان)، افزایش یافته است البته زمانی که از دامداران علت این امر را جویا می شویم می گویند قیمت نهاده های دامی بسیار افزایش یافته است و این امر یک چرخه اقتصادی است.
وی اذعان داشت: تولیدکننده در این شرایط ناچار است قیمت محصولش را افزایش دهد حتی بجز افزایش حقوق و دستمزد کارگران اخیرا مصوبه ای دولت صادر کرده که از تیرماه به بعد به حق مسکن میزانی افزایشی داشته باشد خوب تولیدکننده این را روی قیمتش قبلا حساب نکرده است.
بنی طبا با اشاره به این که حتی یک روز هم کارخانه ها شیرخام را به قیمت مصوب ستاد تنظیم نخریده اند و امروز قیمت شیرخام به بیش از ۴۱۰۰ تومان رسیده است، اضافه کرد: در آخر در ۳ ماه گذشته نیز مواد پتروشیمی نیز با افزایشی ۸۶ درصدی روبرو بوده اند، به عنوان مثال یک دبه ماست در سال ۹۷ حدود ۷۵۰ تومان برای یک تولیدکننده هزینه داشت ولی در حال حاضر تولیدکنندگان مجبور بودن در سال گذشته با قیمت ۱۲۰۰ تومان و در سال جاری آن را با قیمت ۲۵۰۰ تومان تامین کنند این یعنی این که از سال گذشته تاکنون بیش از ۱۰۰ درصد افزایش همین یک قلم کالا را برای تولیدات لبنی داشته ایم.
سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی اشاره کرد: سوال این است که آیا با همچین وضعیتی می توان قیمت لبنیات را افزایش نداد؟ بنابراین این منطق بازار است و نباید به آن اعتراضی وارد کنیم ولی تولیدکنندگان هم قبول دارند که مصرف کنندگان قدرت خریدشان کمتر شده است و اگر تولیدکننده قیمت ها خود را افزایش ندهد صدها خانوار دچار مشکل شده و کارگران آن کارخانه ها از کار بیکار می شوند.
وی با بیان این که تقاضای تولیدکنندگان برای درج قیمت درب کارخانه روی محصولات مورد توجه قرار نگرفته است، گفت: اگر دولت نگران سفره مردم است باید نسبت به حذف ۹ درصد مالیات ارزش و افزوده اقدام کند، از طرف دیگر باید بدانیم مسئولیت تولیدکننده تامین کالاست و مسئولیت نظام سیاست گذاری کشور است که باید تصمیماتی اتخاذ کند که قدرت خرید مردم را بالا ببرد، مسئولیت بالا بردن قدرت خرید مردم با تولیدکننده نیست.
این مقام صنفی افزود: وقتی تصمیمات اقتصادی کشور در چندین سال اخیر منجر به کاهش شدید قدرت خرید مردم شده است دولت نباید جا خالی کرده و تولید کننده گان را مقصر معرفی کرده و بگوید آنها طمع زیادی دارند.
بنی طبا عنوان کرد: به اعتقاد بنده دولت و نظام سیاست گذاری برای حل این معضل بهترین راهکاری که می توانند در پیش گیرند آن است که حمایتهای که در ابتدای زنجیره تولید به شکل یارانه یا یارانه سیاه صورت می گیرد، چون هیچ تاثیری در رضایت مصرف کننده، دامدار و تولیدکننده ندارد آنها را حذف و به مصرف کننده انتقال بدهد.
وی با بیان این که راه حل نهایی انتقال حمایت ها از ابتدای زنجیره تولید به انتهای زنجیره و مصرف کننده است، افزود: سال گذشته ۹۰۰ میلیون دلار ارز مرجع به واردات نهاده های دامی اختصاص یافته است، البته مابه التفاوت آن چیزی بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان است و هزینه شده، ولی تاثیری در امر نداشته است در حالی که شیر مدرسه سال گذشته بودجه ای ۴۵۰ میلیارد تومان برای ۸ استان کمتر برخوردار بود ولی محقق نشده است.
سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ادامه داد: اگر بخواهیم شیر رایگان به تمامی مدارس کل کشور اختصاص دهیم کل بودجه اش یک دهم ۱۵ هزار میلیارد تومان است، بنابراین حمایت واقعی از مصرف کننده این است.
بنی طبا اظهار کرد: وقتی از مصرف کنندگان حمایت نمی کنیم وضعیت اینطور می شود یعنی یارانه ای سیاهی که در ابتدای زنجیره هزینه می کنید تاثیری ندارد منجر به ایجاد رانت و فساد و عدم شفافیت زنجیره تولید، به هم خوردن نظام عرضه و تقاضا و نظام بازار و سرکوب بازار می شود، باید حذف کرد و آن را در اختیار مصرف کنندگان به صورت شیر رایگان برای تمامی دانش آموزان یا به صورت بسته های حمایتی برای دهک های پایین قرار بدهیم.
وی افزود: حتی صنایع تولیدی در این شرایط حاضرند با کمترین میزان سود که ۳ درصد است می توانند تولیدات خود را در اختیار دولت برای رسیدگی به طبقات متوسط قرار دهند ولی زمانی که ابزار قیمت گذاری از دست تولیدکننده گرفته شود این وضعیت پیش می آید.
این مقام صنفی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در مورد کاهش سرانه لبنیات در کشور هم نباید تمامی تقصیرهای این امر را به دوش افزایش قیمت لبنیات گذاشت چون بخشی از این امر ناشی از فرهنگ شیرگریزی است چون فرهنگ سازی ای در خانوار ایرانی در مورد مصرف لبنیات و تاثیر آن در پیشگیری از بسیاری از امراض و هزینه های درمان صورت نگرفته است.
بنی طبا در پایان افزود: خانوارها حاضرند کالاهای مضری همچون چیپس و نوشابه و فست فود و روغن های مختلف را خریداری کنند حتی با قیمت بالایی ولی شیر استفاده نکنند، حتی نسبت به گرانی آن محصولات مضر هم مسئولان و مردم هیچ واکنشی نشان نمی دهند.
